Geplaatst op

Wat is effectieve en efficiente therapie?

Wat is effectieve en efficiënte therapie?

Therapiedoelen algemeen

Het primaire doel van therapie is genezing door het bestrijden van de oorzakelijke en onderhoudende factoren van de aandoening. Vaak echter is genezing niet mogelijk en moet men zich beperken tot symptoombestrijding, het secundaire doel. Als ook dat niet helpt, leert men de cliënt zo functioneel mogelijk om te gaan met zijn klachten en beperkingen, het tertiaire doel. Essentiële onderdelen van het therapieproces zijn:

  1. Voorlichting over de aard en prognose van de aandoening en over de rationale van het therapieplan, opdat de cliënt begrijpt wat in het kader van beter functioneren wel en niet goed is om te doen; dus inzicht verschaffen.
  2. Training van vaardigheden, opdat de cliënt het gedrag voor noodzakelijke veranderingen beheerst.
  3. Bevorderen van zelfstandigheid, zodat de cliënt leert zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn noodzakelijke gedragsveranderingen.

Therapie is een actief leerproces; althans, zou dat moeten zijn.

“Wat is effectieve en efficiente therapie?” verder lezen

Geplaatst op

Curriculum Vitae John Zant, 40 jaar als psycholoog (1973-2013)

Curriculum Vitae John Zant: 40 jaar als psycholoog (1973-2013)

Opleidingen/registraties

1967 gymnasium β Pius X lyceum Amsterdam 1973 psychologie Universiteit van Amsterdam, hoofdvak persoonlijkheidsleer, bijvakken psychopathologie en psychofysiologie: “met genoegen” 1974 gewoon lid van de Nederlandse Vereniging voor Gedragstherapie (nu VGCt) 1978 aspirant lid van de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP) 1978 lid van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) 1980 workshops Ericksonian hypnosis and psychotherapy (USA) 1983-1984 cursus directieve therapie (Dercksen Centrum Amsterdam) 1987 stage neuropsychologie (Afasie Centrum Amsterdam) 1992 erkenning door hoofdopleiders van de postdoctorale opleiding tot klinisch psycholoog als Klinisch Psycholoog 1994 cursus management voor middenkader 1999 registratie BIG-register als Gezondheidszorg Psycholoog

werk

1973 kandidaat-assistent bij de UvA afdeling persoonlijkheidsleer 1974-1976 free lance psycholoog-gedragstherapeut bij het Instituut voor Medische/Multidisciplinaire Psychotherapie (IMP) 1974-1975 wetenschappelijk onderzoeker bij de UvA afdeling persoonlijkheidsleer, onderwerp: effectiviteit van gedragstherapeutische technieken bij vermageren 1975-2013 psycholoog bij de Stichting Amsterdams Centrum voor Reumatiekbestrijdung, later Reuma-Revalidatie-Centrum, daarna Jan van Breemen Instituut, tenslotte Reade

werkzaamheden en functies:

  • diagnostiek en behandeling individueel, echtparen, gezinnen, kinderen, groepen
  • reumateam, pijnteam, kinderteam, arbeidsrevalidatieteam, neurologieteam, handenteam
  • voorzitter ondernemingsraad (2 jaar)
  • oprichter/voorzitter evaluatiecommissie (voorloper patiëntenraad) (7 jaar)
  • oprichter/voorzitter multidisciplinaire protocollen commissie (diagnostiek, verwijscriteria en behandelmogelijkheden per diagnosegroep) (1 jaar)
  • voorzitter wetenschappelijke raad (8 jaar) n wetenschappelijk onderzoek met nationale en internationale publicaties en presentaties (zie bijlage)
  • gepromoveerd op onderwerp: psychologische aspecten van chronische aspecifieke lage rugpijn (UvA, 1987) n begeleiding van stagiaires, onderzoekers en promovendi
  • afdelingshoofd psychologie en maatschappelijk werk (14 jaar)
  • waarnemend hoofd paramedische dienst (2 jaar)
  • lid van het managementteam (5 jaar)
  • lid van een bezoekteam ter beoordeling van kwaliteitskenmerken van revalidatiecentra (1 jaar)
  • praktijkopleider voor de postdoctorale opleiding tot klinisch psycholoog en tot gezondheidszorg psycholoog (KP- en GZ-opleiding) (16 jaar)
  • ontwerper/onderzoeker van het Overbelastingsmodel voor onbegrepen pijnklachten
  • medeoprichter en medewerker van semi-commerciële Centrum voor Arbeid en Gezondheid Amsterdam (CAGA-Reade) gericht op secundaire preventie (6 jaar)

bijlage

Internationale presentaties:

Parijs, Lugano, Oxford, Adelaide, Barcelona, Bangkok

Nationale en internationale publicaties:

  1. Zant JL: Welke vermageringsmethode is het meest effectief? Tijdschr Psychotherapie 1975, 4, 156-66
  2. Zant JL: Zelfstandig Vermageren in 8 Weken. Amsterdam, Elsevier, 1976
  3. Zant JL: zelfstandig vermageren d.m.v. gedragstherapeutische technieken. Ned Tijdschr Diëtisten 1977, 1, 1-6
  4. Zant JL: Myofeedback. Reuma Wereldwijd 1978, 6, 9-12
  5. Steiner FJF, Valkenburg HA, Stadt RJ vd, Stoyanova-Drenska M, Zant JL: Badkuurbehandeling bij patiënten met reumatoide artritis. Ned Tijdschr Geneesk 1979, 16, 661-4
  6. Zant JL, Kooy V, Korst JK van der: Reumatische klachten en invaliditeitsvrees. Ned Tijdschr Geneeskd 1981, 125(6), 221-5
  7. Zant JL: Het spookbeeld van reuma. Reuma Wereldwijd 1982, 1, 13-5
  8. Zant JL, Dekker-Saeys AJ, Burgh IC van den, Kolman A, Stadt RJ van de: Sthenia, ambition and educational level in patients suffering from ankylosing spondylitis, a controlled study of personality features as compared to rheumatoid arthritis and unspecified low back pain. Clin Rheumatol 1982, 1(4), 243-50
  9. Zant JL, Samson-Roda HH, Rooij DJ de, Pad-Bosch PJI v’t: Leven met reuma. In: Gezondheidsvoorlichting Reuma vol. 7. Utrecht, Teleac, 1983
  10. Zant JL: Organic or functional low back pain, the pain is different. Inpharzam Med Forum1984, 7, 19-23
  11. Zant JL: Psychogene Rugpijn, dat is Andere Taal! Dissertatie Universiteit van Amsterdam: Lisse, Swets & Zeitlinger, 1987
  12. Zant JL, Lankhorst GJ, Kolman A: Psychogene Rugpijn Test (PRT), handleiding. Lisse, Swets en Zeitlinger, 1987
  13. Zant JL, Kolman A: Nederlandse Pijnwoorden Lijst (NPL). Lisse, Swets en Zeitlinger, 1987
  14. Zant JL, Lankhorst GJ: Patienten met organische en patiënten met psychogene lage rugpijn spreken verschillende talen. Ned Tijdschr Geneesk 1987, 13, 560
  15. Zant JL: An instrument for measuring psychological aspects of low back pain. Pain 1990, VIth Worldcongress on Pain, suppl 5, nr 623
  16. Remerie SC, Zant JL: Pijnmeting in de klinische praktijk. Ned Tijdschr Geneeskd 1991, 135(2), 1006
  17. Remerie SC, Zant JL, Lankhorst GJ, Korst JK vd: Ruggespraak als ruggesteun? Ned Tijdschr Geneesk 1992, 30, 1484-5
  18. Zant JL: Preventie van chronische lage rugpijn, vroege diagnostiek door een diagnostisch pijnteam. Pijnbulletin 1994, 1, 4-5
  19. Borstlap M, Zant JL, Soesbergen M van, Korst JK van der: Effects of total hip replacement on quality of life in patients with osteoarthritis and in patients with rheumatoid arthritis. Clin Rheumatol 1994, 13(1), 45-50
  20. Borstlap M, Zant JL, Soesbergen M van, Korst JK van der: Quality of life assessment, a comparison of four questionnaires for measuring improvements after total hip replacement. Clin Rheumatol 1995, 14(1), 15-20
  21. Zant JL, Mooij A, Griep EN, Boersma JW, Kloet ER de: Fibromyalgia in relation to the process of early attachment. Ned Tijdschr Pijn Pijnbestrijding 1997, 2, 25-7
  22. Höppener MGWC, Kaay JE vd, Zant JL: Chronische pijn en arbeid. Tijdschr Huisartsgeneesk 1995, 11, 583-8
  23. Zant JL: De psychologische behandeling van reuma en pijnklachten in een revalidatie-setting. In: Vingerhoets AJJH, Kap PFM, Soons PHGM (red): Psychologie in de Gezondheidszorg. Houten, Bohn Stafleu van Loghum, 2002, 253-68
  24. Vortman BJ, Zant JL, Loon J v: Het screenen van chronische pijnpatiënten m.b.v. de SCL-90 op noodzaak van deelname aan een cognitief gedragsmatig georiënteerd multidisciplinair behandelprogramma. Ned Tijdschr Pijn en Pijnbestrijding 2006, 25(28), 13-8
  25. Zant JL, Roorda, LD, Voet S, Dekker JHM, Dekker J: Fibromyalgie en overbelasting, een geïntegreerd hypothetisch model.
Geplaatst op

Principes van revalidatie

Principes van revalidatie Inleiding

Het doel van revalidatie is patiënten inzicht te geven, vaardigheden aan te leren en evt. hulpmiddelen te verschaffen opdat ze in staat zijn zo actief en zo zelfstandig mogelijk te functioneren. Essentiële onderdelen van het revalidatieproces zijn voorlichting opdat de patiënt begrijpt wat in het kader van beter functioneren wel en niet goed is om te doen, training van vaardigheden opdat de patiënt het gedrag voor noodzakelijke veranderingen beheerst, en zelfstandigheid in de zin dat de patiënt leert zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn noodzakelijke gedragsveranderingen. Therapie in revalidatie is een actief leerproces.

Ontwikkelingen in de pijnrevalidatie

Door verschuiving van stoornis/symptoomgericht behandelen van patiënten met chronische aspecifieke pijnsyndromen naar cognitief-gedragsmatig behandelen worden pijnpatiënten effectiever behandeld en hebben vooral FT(fysiotherapie) en ET(ergotherapie) een geheel andere rol gekregen binnen het leertheoretisch model; lag aanvankelijk binnen de cognitief-gedragsmatige benadering de nadruk op beter leren omgaan met je klachten, in toenemende mate komt de nadruk te liggen op beter omgaan met jezelf, met je omgeving en met je belastingspatroon; uit onderzoek blijkt steeds meer dat chronische aspecifieke pijn samenhangt met emotionele stressfactoren en daarom komt de nadruk in de behandeling meer te liggen op betere stresshantering, bijv. assertiviteit; daarbij wordt de rol van de psycholoog in feite steeds groter. Door verschuiving van passieve vormen van therapie naar actieve oefentherapie is het langdurig behandelen van patiënten drastisch gereduceerd, wat vooral geldt voor FT en ET; geleidelijk ontwikkelt het revalidatieproces zich van een passieve behandelsituatie naar een actieve leersituatie waarbij de patiënten minder behandelingen krijgen en meer met duidelijke instructie zelf thuis aan de slag gaan; alleen in het begin is behandeling met relatief hoge frequentie nodig, later in afnemende frequentie om de patiënt het geleerde in praktijk te laten oefenen/toepassen; behandeling meer dan 1 x per week is alleen rationeel in crisissituaties; langdurige onderhoudsgroepen zijn in het kader van een leersituatie waarbij de patiënt leert eigen verantwoordelijkheid te nemen niet rationeel. Bij PS(psychologie), MW(maatschappelijk werk) en ET zie je steeds duidelijker dat een op leren gericht afsprakenschema met patiënten wordt nagestreefd. Bij FT krijgt de patiënt vaak teveel de gelegenheid om alleen actief te zijn tijdens de therapie en vervolgens de volgende therapiesessie af te wachten; er is dus te weinig gelegenheid om het geleerde zelf in praktijk te brengen en geleerde principes zelfstandig verder te ontwikkelen. Een te hoge behandelfrequentie belemmert het proces van zelfstandigheid en zelf verantwoordelijkheid nemen voor noodzakelijke verandering; in die zin vindt bij FT overbehandeling plaats. Therapie is leren, is gedragsverandering; met name psychologen zijn als gedragswetenschappers en gedragstherapeuten geschoold in de methodologie van gedragsverandering in een leertheoretisch kader.

Discussiepunten

  • Ondanks allerlei positieve ontwikkelingen wordt er nog steeds stoornisgericht behandeld bij pijnpatiënten door arts, FT en ET: ontspanningsoefeningen, mindfulness, even de nek losmaken, RSI-muis, injecties voor peesschede-ontstekingen etc. i.p.v. onderliggende emotionele stress of overbelasting/vermijding aan te pakken
  • Vanuit het oogpunt van actief leren is een behandelfrequentie van meer dan 1 x per week bij FT contraproductief; dat zelfde geldt voor langlopende onderhoudsgroepen; te veel patiënten zijn alleen actief tijdens de therapie
  • Het stille verbond tussen FT-patiënt-boekhouder: Het verbond houdt in, dat de patiënt het prettig vindt dat hij vaak behandeling krijgt, waarin de therapeut het voortouw neemt; de patiënt voelt zich veilig, niet zozeer aangezet tot zelfwerkzaamheid en kan de eigen verantwoordelijkheid voor zich uit/ naar de therapeut blijven schuiven; de therapeut heeft bij hoogfrequent behandelen veel werk (hoewel de grote mate van herhaling het werk soms wel saai maakt) en de boekhouder glundert dat hij veel RBU’s(revalidatiebehandeluren) binnenhaalt, en als het FT betreft ook nog veel RBU’s tegen relatief lage loonkosten. Het resultaat is een systeem waarin patiënten overbehandeld worden, de nadruk veel te veel (weer) op de lichamelijkheid van de klachten komt te liggen, terwijl emotionele stress en overbelasting/vermijding de belangrijkste factoren zijn. Een revalidatieproces waarbij voor pijnpatiënten de meeste behandelingen worden gegeven op de fysieke dimensie, richt de aandacht van de patiënt op de verkeerde prioriteit en is daarom contraproductief. Er wordt tevens voorkomen dat de patiënt snel eigen verantwoordelijkheid neemt en patiënten krijgen ten onrechte het gevoel dat ze er lichamelijk slecht aan toe zijn, omdat ze zo intensief behandeld worden: een ziekmakend en ziektebestendigend systeem dat voor de korte termijn een win-win-win situatie genereert, maar in feite invaliderend werkt en op lange termijn de kosten alleen maar opjaagt.
Geplaatst op

Intake pijnteam: een complexe interventie

Intake pijnteam: een complexe interventie

De intake voor patiënten met chronische aspecifieke pijnsyndromen door het pijnteam bestaat uit vier onderdelen: een intake door de pijnrevalidatie-arts, een afname van vragenlijsten door de onderzoeksassistent, een intake door de psycholoog en een evaluatiegesprek van patient, arts en psycholoog samen. Deze standaard procedure vormt als geheel een complexe interventie die als cognitieve herstructurering kan worden beschouwd en die bestaat uit de volgende elementen:

  1. diagnostiek: het in kaart brengen van alle mogelijke factoren die het ontstaan en de in stand houding van de klachten zouden kunnen verklaren, en van de gevolgen van de klachten voor het functioneren van de patient
  2. erkenning van en aandacht voor de klachten van de patient die zich serieus genomen voelt, vaak i.t.t. tot diens eerdere ervaringen
  3. geruststelling over de ernst van de klachten: er is geen sprake van ernstige lichamelijke afwijkingen of ziekten
  4. voorlichting over de aard, de mogelijk oorzakelijke en in stand houdende factoren, en de prognose van de klachten
  5. uitleg dat op de plaatsen waar de patient de pijn voelt geen lichamelijke afwijkingen (meer) te vinden zijn en dat de pijn onderhouden wordt door andere factoren zoals stress, overbelasting, traumatische ervaringen, persoonlijkheidsfactoren, niet onderhouden lichamelijke conditie, niet planmatig werken, etc
  6. uitleg dat symptomatische bestrijding van pijn en andere klachten de achterliggende problemen van de patient niet oplost en in de praktijk ook niet blijkt te helpen, en dat de behandeling zich richt op de onderliggende en onderhoudende factoren
  7. presenteren van een nieuw verklaringsmodel: bijvoorbeeld overbelasting of vermijding
  8. binnen het kader van het nieuwe verklaringsmodel bespreking en uitleg van het behandelvoorstel met de patient die expliciet gevraagd wordt in te stemmen met het behandelvoorstel
  9. patient formuleert zelf zijn eerste persoonlijke doelen binnen het kader van het nieuwe behandelvoorstel
  10. uitleg over de rol van elk der disciplines in het behandelvoorstel, over teambesprekingen en over de planning van de behandelingen

juni 2006